काठमाडौं: नेपालमा केही वर्ष यता सुन तस्करी निकै मोलाएको छ। विभिन्न गिरोहहरुले नेपालमा सुनको तस्करी ह्वात्तै बढाएको पाइएको हो।
पछिल्लो एक वर्षमा घटेका सुन तस्करीका काण्डहरुले नेपाल प्रहरीको सीआइबीसहितले अनुसन्धान गरिरहेको छ। जसमा हालसम्म ७२ जनाको गिरोह संलग्न रहेको खुलेको छ।
यस्तै प्रहरीले अनुसन्धानमा संलग्न देखिएका २३ जना फरार रहेको पनि जनाएको छ। जसमा पिन्टु नामक भारतीय तस्करी गिरोहका मुख्य व्यक्ति भएको खुलेको हो। चिनियाँसँग उनले नै सीधै सुन किनेर भारत लैजाने गरेका थिए। त्यस्तै, पेवेल नेपालका सञ्चालक नेपालभूषण चन्द पनि फरार छन्। उनी नेपाली सेनाका पूर्वरथी हुन्। सजिलो पेका अध्यक्ष सुनील जाकिबन्जालगायत पनि फरार सूचीमा छन्।
चिनियाँ गिरोहले नेपालमा करिब एक वर्षको अवधि (मुख्यतः ०७९ मंसिरदेखि ०८० साउनसम्म)मा तीन हजार दुई सय ९४ केजी सुन तस्करी गरेको प्रहरीको निष्कर्ष छ।
जसमा पहिलो चरणको अनुसन्धानमा २९ जनाविरुद्ध मुद्दा दायर गरेको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सिआइबी)ले दोस्रो चरणको विस्तृत अनुसन्धानमा थप ४३ जनाको संलग्नता देखाएको छ।
दोस्रो चरणको अनुसन्धान पनि अन्तिम चरणमा पुगेको सिआइबीका निर्देशक एआइजी श्यामलाल ज्ञवालीले बताए।
सिआइबीले दोस्रो चरणमा मुद्दा चलाइएकामध्ये २० जनालाई थुनामा राखी अनुसन्धान गरिरहेको छ। उनीहरूमध्ये १२ जना सुन ओसारपसारमा संलग्न तथा आठजना तस्करीको पैसा हुन्डीमार्फत अवैध कारोबारमा संलग्न छन्। जसमा भारतीय र चिनियाँसमेत छन्। तस्करीको सुन कारोबारमा संलग्न सिद्धार्थ भनिने सिद्धनाथ अशोक गायकवाड, धीरज दिनेश भोइटे, प्रशान्त गणेश बजबलकर, राजु खत्री, प्रेमनाथ सेढाईं, कान्छा लामा, मनोजराज श्रेष्ठ, रूपक भण्डारी, बैजनाथ ब्रह्मादत्त गोयल र सुरेन्द्रमान श्रेष्ठ छन् । त्यस्तै, चिनियाँहरू जेन्जा झाझी र सेराप भन्ने सोनाम गुरुङ पनि समातिएका छन्।
त्यस्तै, सुन तस्करीको पैसा हुन्डीमार्फत विदेश पठाउन सहयोग गर्ने डिजिटल पेमेन्ट वालेट कम्पनी पेवेल नेपालका अध्यक्ष भीमप्रसाद तिमल्सिना, प्रज्वल आचार्य, सुरजशमशेर जबरा, फुन्सुक डाग्पा अथुप्छाङ खम्पा तथा सजिलो पेका सञ्चालक सुशील जाकिबन्जा, सिइओ काश्यप मानन्धर, एजेन्टहरू लालबहादुर कुँवर र अरुणकुमार यादवलाई पक्राउ गरी अनुसन्धान गरिरहेको छ।
ती दुई डिजिटल वालेट कम्पनीले एक खर्बभन्दा धेरैको कारोबार गरेको र त्यसमध्ये ९० प्रतिशत रकम सुनको अवैध कारोबारको देखिएको सिआइबी स्रोत बताउँछ। अहिले दुवै कम्पनीको खाता राष्ट्र बैंकले रोक्का गरिसकेको छ। अवैध सुन खरिद गर्नेले यी कम्पनीको खातामा पैसा हालिदिने र उनीहरूले विदेशबाट आउने रेमिटेन्सबापतको रकम विदेशमै सुन तस्करका एजेन्टलाई दिएर हिसाब मिलाउने गरेका थिए।
पहिलो चरणको अनुसन्धानमा तीन सय ६२ केजी सुन तस्करी भएको सिआइबीको निष्कर्ष थियो। थप अनुसन्धान गर्दा दुई हजार नौ सय ३२ केजी सुन सो समूहले नेपालमा तस्करी गरेको प्रमाण भेटिएको हो।
सिआइबीले विशेषज्ञ र प्राविधिकसमेतको सहयोग लिएर यस विषयमा विस्तृत अनुसन्धान गर्दा २९ सय केजीभन्दा धेरै तस्करी गरेको पुष्टि भएको छ। उनीहरूले ब्रेक सुका साथै पानी तान्ने पम्प, स्मार्ट वाच, इलेक्ट्रिक सेभिङ मिसिनलगायत सामानभित्र लुकाएर सुन तस्करी गरेका हुन्।